KG LIABAS: SEJARAH DAN PENGKISAHAN

 

KG LIABAS: SEJARAH DAN PENGKISAHAN

Menurut sumber lisan, kampung Liabas Marasinsim telah wujud sekitar tahun 1920-an. Kampung Liabas mendapat nama sempena dengan nama pokok jambu batu dalam bahasa Dusun Kimaragang disebut “Liabas” yang sememangnya banyak terdapat di sekitar kampung ini.[1] Ketua kampung pertama ialah aki KK Ungkilan bin Deeng. Beliau merupakan cucu kepada hulubalang masyarakat Dusun Kimaragang Kota Marudu iaitu panglima Pamansah. Sebagai maklumat tambahan, panglima Pamansah merupakan adik beradik kepada panglima Tumunda dan aki Badur. Bapa mereka bernama Yunggonit bin Lalakou.[2] Beliau seorang yang amat disegani ramai khususnya penduduk-penduduk kampung ini. (boleh dapatkan sejarah pengkisahan panglima Pamansah dalam tulisan sebelum ini)

Hal ini demikian kerana beliau sangat bijaksana serta teliti dalam menyelesaikan segala masalah yang dihadapi oleh penduduk kampung. Beliau juga memiliki susuk tubuh badan yang luar biasa iaitu kelebaran dada 3 jangkal (1.5 kaki) serta ketinggian 7 kaki. Seluruh badan beliau terutama bahagian dada ditumbuhi bulu lebat sehingga boleh digengam atau dalam Bahasa Dusun Kimaragang opinggunutan. Selain itu, beliau juga memiliki suara yang kuat seperti guruh dilangit dimana suara beliau akan jelas kedengaran sehingga jarak 1 batu. Beliau berkhidmat selama 25 tahun sebagai ketua kampung Liabas Marasinsim dan meninggal dunia pada tahun 1945 atas sebab penyakit tua atau uzur. (boleh dapatkan sejarah pengkisahan aki Ungkilan dalam tulisan saya seterusnya)

Berikut merupakan perincian Ketua Kampung Liabas Marasinsim dari tahun 1920 sehingga Kini[3]

1.     Kk Ungkilan Bin Deeng (1920-1945) 25 Tahun

2.     Kk Porodtong Bin Ungkilan (1946-1950) 4 Tahun

3.     Kk Sudaron Bin Sabud (1951-1961) 10 Tahun

4.     Kk Gantar Bin Sudaron (1962-1980) 18 Tahun

5.     Kk Mantangus Bin Ansau (1981-1982) 1 Tahun

6.     Kk Majaluk Bin Mail (1983-2004) 21 Tahun

7.     Kk Jalunah Bin Gaga (2005-Sekarang)

Pada masa kepimpinan kk Sudaron Bin Sabud, ramai penduduk Marasinsim telah membuka dan mengerjakan tanah kawasan sebelah barat Marasinsim iaitu kawasan yang dikenali kampung Liabas pada hari ini. Perkara ini menyebabkan berlakunya konflik antara pemimpin kampung Liabas dan kampung Marasinsim. Konflik ini berkisar pada perebutan kawasan kerana aki Adun Bin Panasar menuntut kawasan Liabas sebagai wilayah Marasinsim iaitu dibawah kekuasaanya manakala aki Sudaron menolak dengan hujah bahawa Kawasan Liabas adalah kampung yang berdiri secara bebas tanpa bergantung dengan mana-mana kampung.

Konflik ini menyebabkan kedua tokoh ini sering naik turun mahkamah namun tiada jalan penyelasaian. Akhirnya, DO dari daerah Kudat yang berbangsa Inggeris telah campur tangan dan membuat keputusan untuk masalah tersebut. Melalui kebijaksanaan dan autoriti beliau, kampung Marasinsim telah ditiadakan dan diganti dengan dua kampung baharu iaitu kampung Tanjung Batu Darat dan kampung Liabas. Kampung Tanjung Batu Darat dipimpin oleh aki Adun sebagai ketua kampung manakala kampung Liabas dipimpin oleh aki Sudaron sebagai ketua kampung.

Sejak itu, mereka tidak lagi bersengketa disebabkan sama-sama mempunyai kampung untuk dijaga.[4] Kampung ini merangkumi satu kawasan yang luas iaitu di bahagian selatannya bersempadan dengan Kampung Taritipan. Bahagian utaranya pula mengunjur hingga ke Kampung Koromoko dan kampung Kinangkaban. Pada tahun 1988, kampung Liabas telah menerima kelulusan rezab perkampungan iaitu seluas 18 ekar daripada Lembaga Kemajuan Tanah Negeri Sabah (LKTNS). Rezab tanah tersebut dijadikan sebagai tapak perumahan kepada penduduk kampung dan sehingga kini sebanayk 50 buah rumah sudah berjaya dibina. Namun demikian, terdapat juga sebilangan penduduk kampung Liabas tinggal atau membina rumah di atas tanah milik mereka sendiri bagi memudahkan mereka menjalankan segala aktiviti ekonomi seperti bercucuk tanam, menoreh getah, menternak haiwan dan sebagainya. Antara sumber pendapatan utama penduduk kampung Liabas ialah pertanian, nelayan, kerja swasta dan kaki tangan  kerajaan. Kampung Liabas juga mendapat bantuan kemudahan daripada pihak kerajaan antaranya dewan serbaguna, padang bola sepak, bekalan elektrik, rumah adat, paip gravity, astaka, jalan raya dan sebagainya.

Ringkasnya, sejarah kewujudan kampung Liabas ini amatlah wajar untuk direkodkan dalam bentuk penulisan agar menjadi satu catatan sejarah yang bermanfaat untuk tatapan generasi kini dan akan datang. 



 Lihat lebih banyak yang menarik dengan klik link dibawah

                                                                                                                                 

[2] Manual Damilan. 2017. Aki Tumunda: Tokoh Masyarakat Dusun Kimaragang di Kota Marudu dari Sudut Sejarah Lisan. Jurnal Borneo Arkhailogia. Vol. 1(1), Disember, 2017, hlm. 1-10.

[3] Catatan sejarah kampung Liabas Marasinsim yang dibuat dan disimpan oleh Kk Jalunah Jaga

[4] Temubual bersama En Majikal bin Gantar Pada 16/02/2022 Pukul8 Malam

Ulasan

Catat Ulasan

Catatan popular daripada blog ini

FAKTA GISAK: MAKANAN TRADISIONAL MASYARAKAT DUSUN KIMARAGANG SABAH

Imej
  Gisak atau juga dikenali sebagai sup isi perut lembu merupakan salah satu makanan tradisi masyarakat bagi suku kaum Dusun Kimaragang Sabah. Gisak merupakan makanan tradisi yang menyerupai sup daging biasa cuma, sup ini ditambah dengan cecair dalam usus dan perut lembu berwarna hijau kehitaman yang menjadi salah satu makanan paling digemari oleh penduduk khasnya Dusun Kimaragang Kota Marudu bahagian Tandek. Setiap kali ada majlis diadakan, menu gisak akan menjadi hidangan untuk para tetamu kerana mereka termotivasi untuk datang ke majlis tersebut oleh kerana keistimewaan dan kelazatan sup gisak. Sehingga timbul istilah “ kayou pogi it gisak ” bermaksud jom datang untuk merasai gisak bagi mengajak jiran agar turut hadir dalam majlis. Perkara ini membuktikan bahawa hidangan sup gisak merupakan perkara utama yang mendorong tetamu untuk menghadiri sesuatu majlis. Situasi inilah yang jelas kelihatan dalam majlis-majlis di daerah Kota Marudu khasnya kawasan Tandek iaitu Kampung Tond...
Baca lagi

PANGLIMA PAMANSAH: TOKOH KEBANGGAAN MASYARAKAT DUSUN KIMARAGANG

Imej
  Panglima Pamansah: Satu Pengenalan Ringkas Menurut sejarah lisan, pangglima Pamansah adalah anak kepada pangglima Yunggonit bersama pangglima Tumunda dan Aki Badur. Keluarga ini berasal daripada Kampung Lumpas yang terletak di kawasan tanah tinggi Telupid di bahagian utara Kampung Sonsogon Paliu. Disebabkan tekanan hidup disana iaitu tindakan segelintir penduduk kampung yang suka mencuri hasil tanaman mereka akhirnya keluarga ini mengambil keputusan untuk berpindah ke Kampung Minitampak dan seterusnya ke Kampung Togomonggis atau dikenali sebagai Kampung Salimandut pada masa kini. [1] Tiga orang adik beradik ini tidak boleh duduk bersama kerana sering berselisih faham malah beradu kekuatan kerana masing-masing ada kehandalan dan cenderung untuk menjadi ketua. Bagaimanapun, Aki Tumunda mempunyai kelebihan dalam hal ini kerana lebih tua dan berhak   menggantikan tempat ayahandanya sebagai ketua komuniti. Nasib serupa diperolehi oleh Aki Badur apabila seorang pembesar ...
Baca lagi